NEDERLAND TELT OP DIT MOMENT NET IETS MEER DAN 4.100 TANKSTATIONS. HOEWEL DIT AANTAL AL EVEN STABIEL IS, ZIJN ER HET AFGELOPEN DECENNIUM TAL VAN STATIONS GESLOTEN.
GEMEENTEN, INVESTEERDERS EN ONDERNEMERS WETEN WEL RAAD MET DIE LOCATIES. VIER VOORBEELDEN.

DUDOK, GRONINGEN

De meest bekende van het stel; het voormalige Dudok- en Gulf-tankstation in Groningen. Het voormalige tankstation staat aan de Diepenring. Het gebouw is een Rijksmonument, de gemeente is eigenaar. En zij hebben recent een prijsvraag uitgeschreven, de winnaars daarvan komen straks onder de naam Van Deeg Vandaag met een traiteur en café ineen in het pand. Nederland telde in het verleden ruim 100 Dudok-tankstations. Daar zijn er nog 2 van over. Eentje in Brabant en eentje in Groningen. Die laatste verkeerde in abominabele staat. “Het staal is gaan roesten en daardoor knalt het beton eruit”, zegt Elzo Dijkhuis  tegen het dagblad van het Noorden. Reden voor de gemeente om er iets aan te doen. Daar is ruim acht ton voor uitgetrokken. Het hele gebied wordt aangepakt onder de naam Dudok aan het Diep. Het tankstation wordt een horecagelegenheid. Boekhandel Riemer en koffiebar Koffiestation gaan het voormalige tankstation Dudok exploiteren. De partijen wonnen de prijsvraag van de gemeente voor wie er na restauratie van het gebouw een horecaconcept in mag gaan openen.

Inclusief terras
De winnaars komen straks met een horecaconcept onder de naam Van Deeg Vandaag, dat het midden houdt tussen traiteur en een café, inclusief terras. Wat kan de gast er krijgen? Een kop koffie. Maar ook vers belegde broodjes, licht alcoholische dranken en in de zomer ijs. Ook willen de partijen er graag cursussen gaan geven rondom het bakken van lekkernijen. Het paviljoen is het hele jaar en dus alle dagen open. De plannen sluiten naadloos aan op de ambities, die de gemeente Groningen heeft met het gebied. Door de gemeente Groningen is namelijk uitgesproken om de plek van het voormalig tankstation aan de noordzijde van de Diepenring te transformeren tot een openbare verblijfskwaliteit en meer kansen voor ontmoeting en recreatie op en aan het water  Het is de bedoeling dat de restauratie van het rijksmonument na de zomer van 2023 start. Afhankelijk van lopende procedures wordt er dan tegelijkertijd gestart met de herinrichting van het gebied eromheen.

BRANDOIL, ZUTPHEN
Het Brand Oil-tankstation aan de Van der Capellenlaan in Zutphen is in 2017 getransformeerd tot cafetaria. En niet zomaar een cafetaria. Ondernemer Rob Goldenbeld heeft er een ‘cafetaria de luxe’ van gemaakt met een uitgebreid menu. Maar er is meer, de zaak heeft veel duurzame aspecten en is dementievriendelijk. Goldenbeld geldt als een ervaren frietbakker. Hij had al een zaak in Zutphen, in winkelcentrum De Brink. Maar het kriebelde. Op het moment dat het pand plus perceel aan de Van der Capellenlaan vrijkwam, hapte de ondernemer dan ook meteen toe. Die plek had jarenlang dienstgedaan als tankstation-locatie. Het voormalige pompstation van Cor Brandsma van de Brand Oil Holding was er namelijk gehuisvest. MaarBrandsma keerde in 2017 de petrolbranche de rug toe. Hij verkocht samen met zijn compagnon Arjen Sietsma het bedrijf aan Varo Energy.

Eigen ontwerp
De locatie werd door cafetaria-ondernemer Goldenbeld getransformeerd tot ‘cafetaria de luxe’, zoals de lokale media het omschrijft. Een cafetaria, maar dan met het uiterlijk van een restaurant. En vooral heel duurzaam. Naar eigen ontwerp van de ondernemer. “In de bakwanden is een inductiekap verwerkt, waardoor er minder energie nodig is om in de zomer te koelen en in de winter te verwarmen. Volgens mij is dat uniek in de Nederlandse cafetariawereld”, aldus de cafetaria-eigenaar in de regionale krant De Stentor. Ook is het pand voorzien van zonnepanelen en wordt de lucht geventileerd volgens het zogeheten wtw-systreem (warmteterugwinning). Daarnaast gaat Goldenbeld duurzaam verpakkingsmateriaal (reclameloos papier, bakjes) gebruiken. En op de menukaart niet alleen de bekende snacks, zoals de frikandel en de kroket, maar ook fish & chips en speciale hamburgers, van Iers rundvlees.

Dementievriendelijk
Goldenberg is begaan met de wijk waarin hij is gevestigd. Zijn cafetaria heeft volgens hem dan ook een dubbele functie. “Mensen kunnen hier een hapje eten en drinken, maar hier wordt ook gepraat en ontmoet.” Hij omschrijft het als een soort buurtpunt, waar ook bepaalde verantwoordelijkheden aan gekoppeld zijn. Zo is er aandacht voor dementie. Bijna het gehele team van de cafetaria heeft de ‘GOED omgaan met dementie’ trainingen gevolgd. Eerst online en aansluitend een dagdeel op de nabij gelegen locatie Woonzorgcentrum ‘de Polsbeek’. Er zijn zodoende altijd meerdere medewerkers aanwezig in de zaak die de GOED-methode kunnen toepassen. Zij weten dat het belangrijk is om iemand met dementie zo lang mogelijk de kans te geven zelf te beslissen. Ze nemen de regie niet over, maar kijken wat ze voor de persoon kunnen betekenen. De letters van GOED zijn hierbij een ezelsbruggetje en staan voor: Geruststellen, Oogcontact maken, Even meedenken en Dankjewel. Op de deur van de zaak dan ook een officiële sticker van de stichting Alzheimer Nederland met daarop ‘dementievriendelijk

TOTAL, TIEL
Dorpsstations liggen vaak op gewilde locaties. Immers, er is krapte op de huizenmarkt en de grond kan goed worden gebruikt voor woningbouw. Zo dacht ook de gemeente Tiel. Twee tankstation van Van Dijkhuizen in de stad zijn gesloopt, ervoor in de plaats zijn appartementen, appartementen en nog eens appartementen gekomen. Het heeft wat voeten in aarde gehad. Het stadsbestuur van Tiel ging in eerste instantie in 2017 akkoord met het verruilen van het Total-tankstation met wasstraat aan de Veemarkt voor een appartementencomplex van vier lagen met in totaal zeven woningen op de hoek van de Veemarkt en de Sint Walburgbuitensingel. De verplaatsing van een ander tankstation van Van Dijkhuizen, dat aan de Havendijk, bezorgde Tiel echter meer hoofdbrekens. Voor de ontwikkeling van dat gebied (de Santwijckse Poort) wilde het stadsbestuur graag van het tankstation met lpg-tank af. Hierover is een deal gesloten
met Van Dijkhuizen. Het bedrijf kreeg bijna 1,2 miljoen euro en de bouw van een nieuw hoofdkantoor naast de gemeentewerf op Kellen werd geregeld, zo meldden lokale media. Ook is afgesproken dat er op de oude plek aan de Havendijk een appartementengebouw mag komen, en dat de gemeente zich zou inspannen voor een nieuw tankstation met vier pompeilanden, een wasstraat en een shop tegenover het nieuwe kantoor van Van Dijkhuizen aan de Industrieweg. Tegen die vestiging ter hoogte van de Staartsestraat werd vervolgens bezwaar gemaakt door Waardevol Tiel en de Gelderse Natuur en Milieuorganisatie ‘omdat het in een waardevol Nationaal Landschap is gepland’. De Raad van State besloot daar echter niet in mee te gaan. De eigenaar van het Total-station moest van de gemeente verhuizen omdat deze het tankstation niet langer in de buurt van het centrum wilde hebben. Dit had onder meer te maken met de aanwezigheid van een lpg-installatie, liet de gemeente Tiel eerder al weten.

Nieuw probleem
En op het moment dat de verplaatsing een feit was, en de sloop werd gestart, dient het volgende probleem zich aan. Bij de sloop werd een broedende kauw ontdekt in de schoorsteen van één van de gebouwen. Onderzoek van ecologisch adviesbureau De Groene Ruimte uit Wageningen wees uit dat er in de schoorsteen een vogel met nest zat. De kauw is een beschermde inheemse diersoort. Dit betekende dat tot de jonge vogels zijn uitgevlogen er geen sloopwerkzaamheden aan de schoorsteen konden plaatsvinden. Een deel van het pand is blijven staan ter ondersteuning. De rest van het pand kon wel worden gesloopt. Het duurde ongeveer acht weken voor er verder kon worden gegaan met de werkzaamheden.

Ronde ramen
Het voormalig tankstation met kenmerkend  ronde ramen van de wasstraat stond sinds lange tijd al leeg. Inmiddels zijn alle issues achter de rug en is het tankstation verplaatst. Op de plek aan de Havenstraat staat inmiddels een appartementencomplex, net als aan de Veestraat. En Van Dijkhuizen, die heeft een nieuw kantoor en nieuw tankstation. Eind goed, al goed.

SHELL, UTRECHT;
De initiatiefnemer Marlou Kleijnen heeft in samenwerking met de buurtbewoners en de gemeente Utrecht het vervallen
Shell-tankstation aan de Croeselaan weten om te toveren tot restaurant De Pomp, dat de spil is in de buurt. In oktober 2010 werd het voormalig Shell-station gesloten. Eigenaar van het pand is de NS. Vroeger liep er een goederenspoor over het terrein, stille getuige hiervan is de nog steeds aanwezige hefbrug over de kruisvaart. De jaren daarna zijn er verschillende initiatieven ontwikkeld voor het tankstation. Het pand werd enkele jaren gekraakt, waardoor er geen vervolg gegeven kon worden aan de initiatieven. Maar na diverse rechtszaken kon er toch werk worden gemaakt van één initiatief, namelijk De Pomp.

Voor 5 jaar
De Pomp is in 2019 geopend. De zaak kreeg destijds een vergunning voor 5 jaar. Dat is inmiddels verlengd. Dankzij onder meer een petitie, die al in 2021 rond ging om het tijdelijke restaurant De Pomp in Utrecht te behouden. Meer dan duizend mensen zetten destijds hun handtekening onder de boodschap dat het restaurant niet mag verdwijnen. Ook omdat De Pomp een ‘fantastische functie’ bekleedt in de wijk. De horecagelegenheid met terras richt zich namelijk nadrukkelijk op de buurt en de omgeving. Zo wordt er bijvoorbeeld een jaarlijks buurtfeest georganiseerd en is de buitenruimte voorzien van sport- en spelmogelijkheden. Hiermee is De Pomp een ‘creatieve woonkamer’.

Lekker koffie drinken
Marlou Kleijnen tegenover RTV Utrecht: “Er zit momenteel een grote groep ouderen uit de buurt lekker koffie te drinken. De buurt is heel hecht en wilde veel samen gaan doen, maar er was nog geen locatie. Tot 2019. Het idee is dat buurtbewoners zelf met ideeën komen voor evenementen en dat wij dat faciliteren.” De horeca in De Pomp is veelal
lokaal en seizoensgericht. Er is een ontbijt-, lunch- en dinerkaart met een hoofdrol voor groenten, maar wel keuzes voor vis, vlees en vega. De Pomp is 7 dagen in de week van 09.00 uur tot 23.00 uur open voor het publiek.