Family business – Hamelandstop

WAT RUIM TWINTIG JAAR GELEDEN BEGON MET DE WENS VAN ERIK EN MARIËL KOELMAN OM EEN EIGEN GRENSWINKEL TE RUNNEN, LEIDDE UITEINDELIJK TOT EEN VEEL GROTERE ONDERNEMING. IN 2002 NAMEN ZIJ NIET ALLEEN EEN WINKEL AAN DE DRUKKE HAMELANDROUTE IN AALTEN OVER, MAAR OOK EEN TANKSTATION EN SNACKBAR. ONDERNEMEN AAN DE GRENS VEREIST FLEXIBILITEIT EN INCASSERINGSVERMOGEN. EIGENSCHAPPEN WAAROVER HET ECHTPAAR BEIDE BLIJKT TE BESCHIKKEN.

De onderneming van Erik en Mariël Koelman kreeg de naam Hamelandstop en is gevestigd op slechts honderd meter van de Duitse grens. Het bedrijf bestaat, zoals gezegd, uit een tankstation, winkel en snackbar annex truckstop en eetcafé. Hamelandroute-Snack is door het echtpaar verhuurd aan een ondernemer die, eveneens sinds 2002, bezoekers bedient met een uitgebreide menukaart. Het stel zelf richt zich op het tankstation, dat na openingsuren onbemand beschikbaar is, en de winkel. “Geen tankstation is hetzelfde”, zegt Erik Koelman. “Die van ons is bijzonder door de ligging aan de grens. Daardoor hebben we geen standaard assortiment in de winkel. We richten ons vooral op Duitse klanten, die Nederlandse of bepaalde Duitse producten willen kopen. Sommige producten zijn bij ons goedkoper omdat daar hier geen accijns op zit en in Duitsland wel.’’ De winstmarges op brandstof zijn door accijnsschommelingen aan beide zijden van de grens op zijn zachtst gezegd grillig te noemen.

Wand vol koffie
In de categorie ‘gunstig geprijsd voor Duitsers’ staat koffie met stip op één. Hamelandstop pakt hiermee dan ook flink uit. De achterste wand van de winkel wordt volledig in beslag genomen door een stelling die van vloer tot plafond gevuld is met pakken koffie. Erik glundert als hij vertelt over het product waarvoor Duitse klanten graag terugkomen. “In Duitsland wordt accijns geheven op koffie, in Nederland niet. Dat scheelt 1,15 euro per pond en voor veel mensen is dat een ritje waard. Sommige mensen komen regelmatig langs en nemen een paar pakken mee, andere komen eens in de twee, drie maanden en slaan dan groot in. Ook Duitsers die in de omgeving kamperen weten ons te vinden voor koffie. Ze nemen vaak ook voorraad mee voor vrienden, familie, collega’s, maar ook bijvoorbeeld voor een voetbalvereniging.’’

Interessant prijsvoordeel
Het schap bevat vooral Duitse merken, die Nederlanders overigens ook een interessant prijsvoordeel bieden. Erik pakt een groen pak van het Duitse merk Jacobs en vertelt dat de smaak hetzelfde is als roodmerk van Douwe Egberts. “Maar het scheelt bijna vijf euro per pak.’’ Erik verdiept zich in de wensen van zijn klanten en past het assortiment daarop aan. “Als ze aan de andere kant van de grens stunten met Dolce Gusto-apparaten, krijg ik steeds vaker de vraag of ik cupjes voor die apparaten verkoop. Daar maak ik dan werk van en dat levert vervolgens een nieuwe groep tevreden klanten op. Eerder gebeurde dat met Senseo-pads, maar ook met Nespresso-cups en koffiebonen. We verkopen ook Nederlandse koffie en een paar Italiaanse topmerken zoals Illy en Segafredo.’’

Prijsvechter voor de deur
Erik en Mariël wonen in Aalten, in de Gelderse Achterhoek, en wilden ruim twintig jaar geleden graag samen een winkel gaan runnen. Die op het terrein aan de Hamelandroute leek hen heel geschikt daarvoor. Sinds 1958 was daar een tankstation van BP gevestigd, daarna zat de Nederlandse vestiging van grenswinkel Ter Huurne er en ook Albert Heijn heeft er ongeveer vijftien jaar een grenswinkel gehad. Ahold vertrok in 2000 en het tankstation op het terrein werd ontmanteld. Erik: “De grond werd afgegraven, er kwam een schoongrondverklaring en alles werd opgeruimd, behalve de gastank. Die is eigendom van LP Autogas en stond dus los van de rest van het terrein. Vervolgens meldde Tango zich als geïnteresseerde. Alle vergunningen waren aanwezig om er een onbemand tankstation van te maken. Tango had geen belangstelling voor het pand, maar dat wilden Mariël en ik wel huren. Met een prijsvechter als Tango voor de deur zagen wij wel mogelijkheden om er een succesvol bedrijf van te maken.”

Geen Tango
“Tango heeft nog even overwogen om ook autogas te verkopen”, vertelt Erik verder. “Dat moet plaatsvinden in een bemande situatie en was dus mogelijk als wij de winkel gingen runnen. Uiteindelijk zag Tango overal van af, vanwege de hoge kosten die het opnieuw in gebruik stellen van het tankstation met zich meebracht. Tegen die tijd waren Mariël en ik enthousiast geworden over de kansen en hebben we laten onderzoeken of het rendabel was om ook het voorterrein te huren en er weer een tankstation van te maken. Toen dat gunstig uitpakte, zijn we op zoek gegaan naar financieringsmogelijkheden. Banken stonden niet te springen, maar uiteindelijk hebben we een bank weten te overtuigen. Ook een toeleverancier wilde helpen bij de financiering en zo werden we niet alleen eigenaar van een grenswinkel, maar ook van een snackbar en een tankstation.” Hamelandstop is geopend van 8.00 tot 19.00 uur en doet buiten de openingsuren dienst als onbemand tankstation. Om Duitse klanten tegemoet te komen, kan bij één van de pompen ook met contant geld betaald worden.

Goud of stront
Het ondernemerspaar anticipeert doorlopend op overheidsbeslissingen aan beide zijden van de grens. Accijnsverhogingen of -verlagingen maken het ontwikkelen van een lange termijnvisie onmogelijk en Erik omschrijft dat treffend: “Je hebt goud of stront, en die periodes wisselen elkaar af. We volgen het nieuws, spelen in op vragen van klanten, laten ons inspireren door leveranciers en doen ideeën op door zelf te winkelen in Duitsland. Zo is een assortiment ontstaan dat Duitse klanten aanspreekt, maar ook regelmatig verandert.’’ Koffie is een vast onderdeel van het assortiment. Verder weten Erik en Mariël welke Nederlandse producten in de smaak vallen bij de oosterburen. In een vriezer liggen daarom grote en kleine verpakkingen diepvriesproducten, waarbij frikandellen duidelijk oververtegenwoordigd zijn. “Die eten ze ook graag bij de snackbar hiernaast. De Nederlandse mayonaise valt ook in de smaak. Die is zoeter dan de Duitse en verkopen we veel. Ontbijtkoek, vanillevla, blikjes frisdrank, hagelslag en vlokken, dubbelzoute drop, spekjes, pijnstillers en melkpoeder zijn ook succesnummers.’’

Beukenkorrels
Missers zijn er trouwens ook wel eens. Zo kocht Erik ooit een aantal omafietsen in knalkleuren in, maar de kwaliteit van het Chinese product liet te wensen over. Er werden er uiteindelijk maar een paar verkocht. Hij vertelt het verhaal lachend. “Dat is het risico als je iets probeert, maar dat risico moet je wel blijven nemen. Het wel of niet slagen van een wijziging in het assortiment is soms plaatsgebonden en ook afhankelijk van de manier waarop je iets presenteert. Het blijft daardoor de moeite waard om het een kans te geven. De ene keer valt het tegen, de volgende keer heb je goud in handen. Zo verkopen we nu, op advies van een klant, beukenkorrels om op de barbecue producten te kunnen roken. Het loopt nog geen storm, maar soms heeft zoiets wat tijd nodig.’’

Kopzorgen
Het tankstation heeft Erik en Mariël mooie omzetten opgeleverd, maar ook jarenlang kopzorgen gegeven. Ooit werd er bij Hamelandstop 9 miljoen liter diesel getankt in een jaar. Hoeveelheden die je eerder zou verwachten bij een tankstation aan een drukke snelweg. “Er zijn tijden geweest dat we duizend klanten op een dag hadden, maar in 2014 verloren we 80 tot 90 procent van de omzet door een forse accijnsstijging op met name diesel. Samen met een tankstation in Brabant, BETA en BOVAG hebben we toen compensatie geëist van de overheid, maar niet gekregen. In de jaren negentig gaf de overheid die wel, maar dat was zo’n omslachtig proces dat men er tien jaar later nog werk van had. Daardoor wilde het Rijk in 2014 geen compensatie meer geven voor geleden schade. We hebben daardoor zware jaren gehad en onder meer afscheid moeten nemen van medewerkers. Ook de openingsuren werden beperkt.”

Nieuwe kansen
Inmiddels gaat het beter met het bedrijf van Erik en Mariël. Mede dankzij de tijdelijke accijnsverlaging om consumenten tegemoet te komen in de gestegen energieprijzen vanwege de oorlog in Oekraïne. “En langzaamaan gaan we profiteren van een milieumaatregel in Duitsland. Op initiatief van politieke partij Die Grünen is een wet aangenomen waardoor brandstof belast wordt met een CO2-heffing. Diesel wordt daardoor 70 cent per liter duurder. Dat gebeurt in stappen van 8 cent per jaar tot 2030. In 2021 kwam de eerste prijsverhoging en in 2022 de tweede. Dit jaar zouden we het omslagpunt bereiken voor diesel, maar door de oorlog in Oekraïne liep dat anders. Eerst kreeg Nederland een accijnsverlaging, daarna Duitsland. De CO2-heffing werd aanvankelijk opgeschort, maar in maart kwam die 8 cent prijsstijging alsnog. Dat voordeel wordt de komende jaren alleen maar groter.”

Turbolader
Hamelandstop heeft nog geen laadpalen voor elektrische auto’s. Wel zijn op een steenworp afstand van het tankstation recent een turbolader van 360 kW en een aantal laadpalen geplaatst door een ondernemer die daar kansen in ziet. Met een oplaadtijd van minder dan 15 minuten, voor een personenauto, is die turbolaadpaal de snelste van Nederland. “Die ondernemer heeft mij eerst gevraagd of ik plannen in die richting had. Die heb ik niet, omdat ik denk dat de ontwikkeling van elektrische auto’s nog wat meer tijd nodig heeft en de kosten van een snellader niet gering zijn. Nu verwijzen we klanten door naar hem, waardoor we min of meer toch die service bieden. Zijn klanten steken tijdens het snelladen vaak even de straat over om bij ons wat eten, drinken of winkelen. Zo snijdt het mes aan twee kanten.’’

Uitbreidingsplannen
Ondertussen maken Erik en Mariël plannen voor de toekomstvan hun bedrijf. Het magazijn van Hamelandstop, dat gevestigd is aan de overkant van de straat, kan mogelijk verhuizen doordat het naastgelegen textielbedrijf graag zijn kantoorpand wil uitbreiden. “Zij hebben aan onze kant van de straat grond en het plan is om grond te ruilen. Daardoor kunnen wij ons terrein uitbreiden en de snackbar groter maken. Daar gaan we volgend jaar waarschijnlijk mee aan de slag.’’